"Regering moet de boer op!"

Nederland groeit. Er zijn meer woningen nodig, er zijn meer wegen nodig, er zijn meer luchthavens nodig. De Raad van State heeft in mei jl. het stikstofbeleid herzien. Het Interprovinciaal Overleg heeft in opdracht van minister Carola Schouten geïnventariseerd hoeveel projecten daarvan de dupe zijn. Op dit moment zijn er rond de 18.000 die wachten op een vergunning, die er waarschijnlijk niet komt. Ook kan het zijn dat verstrekte vergunningen alsnog ingetrokken gaan worden. Het gaat om projecten in de woningbouw, de verbreding van wegen en ook de opening van vliegveld Lelystad. De vraag is hoe we van de overdosis stikstof afkomen.

Door Annette Evers

"De gemakkelijkste oplossing wordt nu gezocht in de veehouderij en landbouw. Er gaan stemmen op om deze te halveren, maar dit treft de boeren onevenredig. Er moet gekeken worden naar meerdere oplossingen. In dit artikel zal ik aan de hand van 3 argumenten aantonen dat het aanpakken van alleen of vooral boerenbedrijven eenzijdig is en ook niet de juiste oplossing.
Ten eerste blijkt uit gegevens van het ANP dat er nagenoeg evenveel stikstof vrijkomt door het verkeer als door de veehouderij. In plaats van de veeteelt te halveren zou de regering ook het elektrisch rijden kunnen stimuleren, of zelfs belonen. Daarnaast zou ze de maximumsnelheid kunnen verlagen. In Nederland rijden 8 miljoen auto's. Als een groot deel daarvan elektrisch gaat rijden zou er een veel lagere uitstoot van stikstof zijn. Als de overheid zich daarop richt zal er al veel gewonnen zijn en hoeft de veehouderij niet in die mate te krimpen.

Ten tweede zal halvering van de veestapel geen invloed hebben op de vraag van consumenten naar vlees. We zullen er geen biefstukje minder om eten. Aan deze behoefte zal wel moeten worden voldaan. Als het vlees van elders moet komen zal dat ook stikstofuitstoot geven door het transport. Je kunt je afvragen of je dan wel sprake hebt van een duidelijke stikstofvermindering.

Als laatste is het een feit dat het eerdere Programma Aanpassing Stikstof (PAS) de veehouders al behoorlijk op kosten heeft gejaagd. Om de stikstofuitstoot in de Natura-2000 gebieden te compenseren hebben veel veehouders al aanzienlijke bedragen geïnvesteerd in innovaties. Zo zijn door veel veehouders de stallen aangepast door smalle spleten in de roostervloeren aan te brengen waardoor er minder ammoniak verdampt. Er zijn door boeren in de afgelopen jaren veel mest belastingen en fosfaatrechten betaald. Als zij nu moeten inkrimpen kan dat voor veel agrariërs het einde van hun levenswerk betekenen.

Wil Nederland weer woningen en wegen bouwen, dan moet de regering het probleem van meerdere kanten bekijken. Waar ze eerder de wetgeving opzij schoof vanwege de economische groei, zal ze nu een eerlijke afweging moeten maken. Ze zal de reductie van stikstof correct moeten aanpakken. Ze zal maatregelen moeten treffen die een reëel gewicht hebben voor de individuele burger, waaronder de agrariër."

Annette Evers is docente Nederlands en lid van de Landarbeidersvereniging in haar woonplaats. Ze woont al haar hele leven tussen de veehouders en landbouwers.