Den Bommel herdenkt haar slachtoffers van 1 februari 1953

Den Bommel -Woensdag 1 februari vond in Den Bommel de Herdenking van de Watersnoodramp plaats. Dit gebeurde zoals voorgaande jaren op twee locaties, n.l. ’s middags bij het herdenkingspaneel aan de Molendijk en ’s avonds in gebouw “Bij de Bron”. Aan de Molendijk zijn zeven inwoners van Den Bommel verdronken. Hier werden bloemen gelegd bij het paneel. Namens de Gemeente Goeree-Overflakkee door wethouder de heer Berend-Jan Bruggeman. Rien Bakelaar legde de bloemen namens de Dorpsraad Den Bommel en Zuidzijde.

Ook Theo Jacobs was hier aanwezig. Theo liep in de Rampnacht ook met de groep mensen die door het water werden overvallen en is de enige die nu nog in leven is. Ook aanwezig drie zussen Verkerke om hun tante Willy Verkerke-Osseweijer en hun twee nichtjes Dinie en Jannie te herdenken. Hiervoor hadden zij een lange reis gemaakt.

Na de bloemlegging ging het gezelschap naar Gebouw “Bij de Bron”, alwaar Jan Zuijdijk vertelde over het drama aan de Molendijk. Daar werd een minuut stilte in acht genomen. Een grote verrassing was de aanwezigheid van kinderen van meester Visser , in februari 1953 hoofd van de Christelijke School. Ook ‘s avonds waren zij hier aanwezig.

’s Avonds vond de herdenking plaats in gebouw “Bij de Bron”. De heer Rien Bakelaar heette namens de Stichting Dorpsraad Den Bommel en Zuidzijde een ieder hartelijk welkom. Namens de Gemeente was aanwezig raadslid de heer Simon van der Tang. Rien zei blij te zijn dat we weer met z’n allen bij elkaar kunnen herdenken na twee jaren van corona. Zoals hij al zo veel keren waarschuwde hij weer dat we altijd waakzaam moeten blijven. “Het water is vriend en vijand”. Ook memoreerde Rien dat wij (schrijver dezes en hijzelf) voorlichting op de twee Bommelse basisscholen ’t Kompas en Ollie B. Bommel over de Ramp hebben gegeven, zodat ook de jeugd deze gebeurtenis niet zal vergeten.  

Namens de Gemeente Goeree-Overflakkee hield de heer Van der Tang een toespraak. Hij vertelde dat , hoewel de Ramp al zeventig jaren geleden is, het verdriet blijft. Het is een markeringspunt in onze geschiedenis . Vijftig jaren na de Ramp kwamen de gesprekken los. Bij de kinderen van 1953 komen de herinneringen weer boven. Hier in Den Bommel brak de buitendijk en in de polder “De Uitslag” kwam het krachtige water, op de Molendijk vluchtende mensen meesleurend onder water. We moeten alert blijven. Ook hij merkte op “Het water is onze vriend en vijand !” Hij vond het positief dat de Jeugdbrandweer ook meewerkt aan de herdenking.

Oud-Bommelaar Dirk de Jong vertelde zijn zeer interessante verhaal hoe hij in 1953 de Ramp en de evacuatie had beleefd. Dirk was ten tijde van de Ramp vijf jaar oud. Hij woonde met zijn ouders en zusje aan het einde van de Voorstraat naast de kerk. De buren waren familie Willem Driesse, die ook klokkenluider van deze kerk was. Dirk ging hem graag helpen. Typisch was het dat de klok in de Rampnacht wel heeft geluid, maar niemand van het gezin dit heeft gehoord. Zij werden gewekt door zijn opa Jan Fokker die aan de andere kant van het dorp woonde. Ze zijn zo snel mogelijk naar de Boven Oostdijk gegaan en vandaar, hoe weet hij niet, naar Achthuizen waar ze werden gebracht bij slager Joop Rommelse. Daar kwamen zoveel mensen aan dat er een selectie werd gemaakt wie binnen mocht komen. Dirk mocht naar binnen en hoewel hij met veel mensen was heeft hij zich nooit zo eenzaam gevoeld als toen.

De andere ochtend zijn ze met een vrachtwagen, waarbij Leen de Bakker achter het stuur zat, via
“D’n Ezel” over de buitendijk naar de haven van Den Bommel gebracht, want daar lagen schepen die de mensen evacueerden. Het bijzondere aan de rit van Achthuizen naar Den Bommel was, dat Leen achteruit reed met de auto. De reden was dat, zou er een dijkdoorbraak komen, je vooruitrijdend sneller weg kon komen.

“”Fries is een aparte taal
Hij kan zich goed herinneren dat zijn opa Fokker in het schip werd gebracht, vastgebonden op een ladder, omdat hij een lichte tia had gekregen. Een verdrietig gezicht! Ze kwamen in Rotterdam aan in AHOY. Dirk en zijn zusje Maatje en moeder reisden naar Friesland, naar “Pake”(opa). Dirk’s vader was nl. een Fries. Dirk’s moeder kreeg in de oorlog bij die evacuatie toen in Friesland verkering met zijn vader. Dirk heeft daar ook vijf maanden op school gezeten. Iedereen praatte daar natuurlijk Fries ! Dat vond hij ontzettend moeilijk . Maar een kind leert snel. Dirk haalde nog even zijn Fries op door moeiteloos in die taal tot vijftien te tellen! Toen het gezin weer terug was in Den Bommel, klaagde juffrouw Lena Van Sint Annaland dat zij Dirk helemaal niet kon verstaan. Hij praatte op ons eiland ook nog even Fries! Het gezin kreeg in Den Bommel een huis toegewezen aan de Molendijk tegenover de Christelijke school en hun buren waren weer familie Driesse! Dirk sloot af met de uitspraak: “Fries is een aparte taal!”

Hierna gaf Rien Bakelaar een uitgebreide en duidelijke fotopresentatie. Hij toonde foto’s van het dorp met de situaties van net na de oorlog, de situaties na de Ramp en de huidige situaties. De meeste foto’s van de Bommelse haven. Rien gaf duidelijke uitleg daarbij. Ook toonde hij de ingescande tekeningen en gedichten, gemaakt door de leerlingen van de twee Bommelse basisscholen.

“DINIE! WAAROM?”
Jan Zuijdijk droeg het door hemzelf gemaakte gedicht “DINIE! WAAROM?” voor. Daarin wordt het gelukkige leven van voor de Ramp aan de Molendijk beschreven en het drama tijdens de Ramp waarin de buurvrouw Willy Verkerke-Osseweijer met haar twee dochtertjes Dinie en Jannie verdronken. Dinie was het speelkameraadje van Jan en zijn broer Wim. Hij verklaarde dat hem dit nog emotioneert na al die jaren!

Psalm 93:4
De heer A. Slabbekoorn hield een meditatie over psalm 93:4. ”De HEERE in de hoogte is machtiger dan het bruisen van machtige wateren”. Deze tekst staat ook op het monument achter de kerk. Hij deed dit op een gevoelige manier. Hij kan ook de waarom-vraag niet beantwoorden. Hij had ook het verhaal van mevrouw Tanis vanmorgen bij de herdenking in Oude-Tonge gehoord. De herinneringen en verhalen zitten van binnen, in je hart. Ook Jezus vroeg “Waarom?”. Ook Hij kreeg geen antwoord van Zijn Vader. Toch heeft de Heere alle macht en is sterker dan de golven. “De HEER regeert.” 

De organist was deze avond Rene Hokke.

Het Sint Adolfskoor zong de liederen : Als de Noordwester loeit, De verzonken stad,  Scheepke onder Jezus hoede.

Er werden zelfgemaakte gedichten voorgedragen door leerlingen van de twee basisscholen, te weten door Thom Geluk, Eva Koole en Amy de Groot.

Kranslegging
Buiten het monument volgde de krans-en bloemlegging. De leden van de jeugdbrandweer noemden de twaalf namen van de slachtoffers en legden bloemen. De heer Van der Tang legde een krans namens Gemeente Goeree-Overflakkee, de heer Rien Bakelaar namens de Dorpsraad. Waarna 1 minuut stilte. Hierna kreeg iedereen de gelegenheid bloemen te leggen. Afsluiting volgde in “Bij de Bron” met koffie en goede gesprekken.

Door Jan Zuijdijk