Maasstad Ziekenhuis neemt deel aan onderzoek effect BCG-vaccin tegen gevolgen COVID-19 bij kwetsbare ouderen

Tweeëntwintig Nederlandse ziekenhuizen, waaronder alle universitaire medische centra (umc’s) en de Santeon topklinische ziekenhuizen, zoals het Maasstad Ziekenhuis, onderzoeken vanaf deze week gezamenlijk of het vaccin tegen tuberculose (het BCG-vaccin) bescherming biedt tegen de gevolgen van een infectie met het coronavirus bij kwetsbare ouderen. Het ministerie van VWS vindt dit onderzoek belangrijk en heeft aan de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (ZonMw) gevraagd het daarom als urgent traject op te nemen in het onderzoeksprogramma voor COVID-19.

Het coronavirus blijkt vooral kwetsbare ouderen ernstig ziek te maken. Zij lopen het hoogste risico om aan de infectie te overlijden. Op dit moment is er nog geen specifiek vaccin tegen het coronavirus beschikbaar. Eerder onderzoek toonde al aan dat het BCG-vaccin niet alleen beschermt tegen tuberculose, maar dat het ook de afweer tegen andere ziekteverwekkers kan verhogen doordat het immuunsysteem een tijdelijke ‘boost’ krijgt. Mogelijk biedt deze oppepper gedeeltelijke bescherming tegen een infectie met het coronavirus, waardoor minder mensen last krijgen van het virus en de infectie mogelijk ook milder verloopt.

“Infecties met het coronavirus verlopen met name bij chronisch zieke patiënten boven de 60 jaar ernstiger”, legt longarts Rob Slingerland van het Maasstad Ziekenhuis uit. “Het doel van dit onderzoek is om na te gaan of het BCG-vaccin ook bescherming biedt tegen COVID-19 en de ernst van het ziektebeeld kan verminderen. Als dit door het onderzoek bevestigd wordt, hebben we een instrument in handen om een kwetsbare patiëntengroep beter te beschermen tegen de gevolgen van het coronavirus.”

Kwetsbare ouderen
Kwetsbare patiënten van 60 jaar en ouder worden via het ziekenhuis waar ze onder behandeling zijn, benaderd om deel te nemen aan deze placebo-gecontroleerde studie. In de studie wordt naar twee primaire eindpunten gekeken: het aantal coronabesmettingen dat optreedt én het optreden van luchtweginfecties (inclusief COVID-19) waarvoor een medische behandeling noodzakelijk is. Om zo snel mogelijk resultaten te hebben, worden er de komende twee maanden door de deelnemende ziekenhuizen tussen de 5.200 en 7.000 kwetsbare ouderen gezocht, die gedurende 6 maanden na vaccinatie gevolgd worden. Rond het einde van dit jaar worden de eerste resultaten verwacht.

Bewezen veilig
Het BCG-vaccin is het meest toegediende vaccin ter wereld en wordt al tientallen jaren over de hele wereld gebruikt om tuberculose te voorkomen. Dat heeft er voor gezorgd dat het vaccin als bewezen veilig wordt gezien en dat de mogelijke bijwerkingen bekend zijn. Daarnaast komt er steeds meer bewijs dat het BCG-vaccin het immuunsysteem stimuleert en daardoor beschermt tegen luchtweginfecties in het algemeen.

De BCG-PRIME studie is de vierde studie in Nederland met het BCG-vaccin tegen COVID-19 in korte tijd. In de laatste maanden zijn er steeds meer signalen gekomen dat het BCG-vaccin inderdaad een bescherming biedt tegen luchtweginfecties.

Brede samenwerking
De BCG-PRIME studie is opgezet door het UMC Utrecht met steun van het ministerie van VWS en wordt gefinancierd door middel van een ZonMw-subsidie van maximaal € 8.5 miljoen. De deelnemende ziekenhuizen zijn de Nederlandse academische ziekenhuizen (Amsterdam UMC, Erasmus MC, LUMC, Radboudumc, UMC Groningen, UMC Maastricht, UMC Utrecht), de Santeon topklinische ziekenhuizen (Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Catharina Ziekenhuis, Maasstad Ziekenhuis, Martini Ziekenhuis, Medisch Spectrum Twente, OLVG, St. Antonius Ziekenhuis) en verder Amphia Ziekenhuis, Ziekenhuis Bernhoven, Haga Ziekenhuis, Ikazia Ziekenhuis, Jeroen Bosch Ziekenhuis, Meander Medisch Centrum, Rijnstate Ziekenhuis en het Zuyderland Ziekenhuis.

Het Maasstad Ziekenhuis is onderdeel van de ‘Coöperatie Zorg op Zuid’. Het werkt in dat kader intensief samen met het Ikazia Ziekenhuis, Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis en het Spijkenisse Medisch Centrum. Het Maasstad Ziekenhuis is tevens onderdeel van de Santeon groep, een landelijke samenwerking van zeven topklinische ziekenhuizen die het doel hebben de zorg steeds beter te maken.