Lezers schrijven: "Hoezo stikstofcomplot"

In Groot Goeree-Overflakkee van 3 maart jl. ontvouwt de heer Van der Veer complottheorieën rond het stikstofdossier. Volgens hem zelfs door feiten gestaafd (ofschoon ik die niet kon ontwaren). Wat mij steeds weer opvalt als het gaat over de stikstofproblemen, is het tekort aan historisch besef. Feit is dat al in 1965 door ambtenaren van het ministerie van Landbouw indringend wordt gewaarschuwd voor een gigantisch mestoverschot. Maar de rapporten verdwijnen in de la. En dat herhaalt zich steeds weer. Onder meer het Reformatorisch Dagblad besteedt er in 1995 aandacht aan door middel van een recensie van het boek "Het mestmoeras" van de journalist Frits Bloemendaal (Agrarisch Dagblad). Het boek schetst een ontluisterend beeld: belastende gegevens worden naar de achtergrond geschoven, controle op gestelde regels blijkt vrijwel ondoenlijk en moeilijke beslissingen worden steeds weer uitgesteld.

De dieptepunten volgen elkaar op overzichtelijke wijze op. Minister Gerrit Braks in het dan meer dan zat en in november 1984 kondigt deze landbouwminister nieuw beleid aan. Een soort bouwstop. Beroemd/berucht zijn zijn woorden: "er komt geen kip of varken meer bij". Twee jaar later is het aantal varkens gestegen met 28 procent (totaal 14.3 miljoen) en het aantal kippen met 16 procent (een kleine 100 miljoen). Dat is mogelijk omdat niet het Rijk maar de gemeenten de vergunningaanvragen van de boeren moeten beoordelen. In de meeste plattelandsgemeenten kunnen boeren rekenen op hulp van een welwillende landbouwwethouder van christelijke huize. In sommige CDA-gemeenten blijven de gemeentehuizen tot in het holst van de nacht geopend om op de valreep bouwaanvragen van boeren in behandeling te nemen. Het resultaat is een hausse aan bedrijfsuitbreidingen in de jaren na afkondiging van de bouwstop.

De kern van (weer) nieuw beleid is de gebruiksnorm. De hoeveelheid kilogram fosfaat en stikstof die per hectare mag worden uitgereden. Ingenieursbureau Oranjewoud doet onderzoek. De conclusie is onthutsend: geen controle mogelijk. Dan komt de AID (algemene inspectiedienst) eraan te pas. Vastgesteld wordt dat er tenminste acht manieren zijn om zonder al te veel problemen te frauderen. Echter er wordt pas opgetreden als de marges met meer dan 40 procent worden overschreden. De slotconclusie is dat het mestbeleid volledig is vastgelopen. De Volkskrant van 18 oktober jl. blikt terug. Getracht wordt het probleem een gezicht te geven. De kern van de zaak te benoemen. Wat blijkt. Steeds als de overheid een maatregel aankondigt (minder vee, minder mest enz.) komt de landbouwsector in het geweer. "Schande dat een welvarende sector in zijn groei wordt belemmerd" schrijven boerenvoormannen. De toenmalige minister van landbouw, Fons van der Stee, verkondigt dat er in Nederland voldoende ruimte is voor uitbouw van de varkenshouderij. Mocht er toch een mestoverschot ontstaan, dan kan dat in de Noordzee gedumpt worden. Het wegkijken van deze minister blijkt achteraf een blauwdruk voor de toekomst te zijn.

In de decennia die volgen voert de politiek een beleid van "negeren, afzwakken en traineren". Weliswaar onderkennen de kabinetten het mestprobleem, maar de maatregelen die worden genomen verwateren steevast onder druk van de agrarische sector (o.a. zuivelindustrie, voedselindustrie, veevoederindustrie). En ga zo maar door. Tot het moment dat de rechter er een stokje voor steekt. Waarom? De overheid (de wetgever) stelt regels vast (stikstof) en komt die vervolgens niet na. Een kind kan de was doen. Niks partijdige rechters.

En weer wordt door de agrarische sector de tot nu toe succesvolle strategie van stal gehaald: twijfel zaaien en de aanval kiezen, soms wel in de meest letterlijke zin des woord. Alles wordt in twijfel getrokken, vooral de deskundigheid van het RIVM. Er wordt zelfs een eigen onderzoeksinstituut opgericht. Het door de zuivelindustrie gefinancierde Mesdagfonds. Van ellende stelt de minister een onafhankelijke commissie in om de betrouwbaarheid van het RIVM te onderzoeken. Op 5 maart jl. komt de commissie met de conclusie dat de methode betrouwbaar is. En als er nog iets te verbeteren valt (een aanbeveling) werkt dat alleen maar ten nadele van de sector. Vermoedelijk is de bijdrage van de veehouderij aan het stikstofprobleem chronisch onderschat.

En tot slot: misschien benieuwd naar de maatschappelijke kosten (de belastingbetaler) van dat nachtje open van die gemeentehuizen? Een miljard euro. Dus € 1.000.000.000,00. Gelukkig dat er rechters zijn.

Aat van Alphen Zandpad 29, Middelharnis.

Voor deze rubriek komen alleen brieven in aanmerking waarvan de naam en het adres van de afzender bij de redactie bekend zijn. Indien gewenst, wordt de brief in de krant ondertekend met 'naam en adres bij de redactie bekend'.
Plaatsing in de krant geschiedt buiten verantwoordelijkheid van de redactie en hoeft dus niet te betekenen dat de redactie het met de inhoud van de brief eens is.