Boeren, burregers in buutenlui vinden mekoare

Boeren, burregers in buutenlui. Dat was ‘t landelukke thema van Open Monumentendag in 2017. ‘t Doet mien zeker dienken an d’n durpsomroeper die vroeger op z’n fiets deur de straeten ree in de bevolkieng ‘t leste nieuws mededealende. Bie oens in Stad an ’t Haeringvliet was dat Hen van Pelt. Mit ‘n koperen belle stoend ‘n op iederen hoek van de straet stil om de maensen te vertellen dat ‘r op zaeterdagochend ‘n grôte groenteverkoap was in de Voorstraet of dat ‘t vaerekensvleis bie slager Siemen de Wachter in de anbieding was die weke. Kortom, de durpsomroeper wou ommers aolle beweuners bereike mit z’n sprekende booschap. Daer gieng ‘t om.

Mar an die woorden boeren, burregers in buutenlui ken’je oak aore betekenissen geve in da’k gae noe probere. Boeren: Dat binne agrariërs die heulie land bewaereke mit graenen, groente, aerpels in zo mêêr. Of veehouwers die koeien, vaerekens of schaepen houwe. Mar op deze maniere ken ‘t oak: Hie lacht as ‘n boer mit kiespienne, mit aere woorden: Hie vindt ‘t hêle plan helemaele niks. Of: Wat de boer nie kent, dat vreet hie nie, Da’s iemand die errug kieskeurig is in niks aeres wil uutprobere qua eten. In: Iemand die de boer opgaet, op pad gaet om te verkoapen of om erreguns ‘n lezing te geve. Vaerder ken ‘n bepaelde persoon boeren, ‘n boer laete, nae ‘n maeltied of ‘n baby die net ‘n flessie melluk op heit. Hie heit goewd geboerd is oak zo’n uutspraek, wat zoveul betekent as dat ‘n goeje zaeken heit gedaen. 

Burregers
Burregers daerintegen binne inweuners van ‘n gemêênte, die in ‘n durp of stad leve in waereke of geniete van d’r pensioen. De êêrste burreger is de burgemêêster, of ‘t noe ‘n man is of ‘n vrouwe. Mar dit ken oak: ‘n Goeje regelieng deur de gemêênte toegekend geeft de burreger moed. Op deze maniere ken je as maens weer ‘n stappie vaerder, ‘t geeft letterluk moed.

Buutenlui
Buutenlui warre vroeger roendtrekkende maensen die d’r waer an de deure probeerden te slieten of kwamme voor ‘n stikkie volksvermaek. Mar ‘t binne oak maensen die ‘t platteland boven de stad verkieze om d’r te gaen weunen. In die maensen kwamme d’r vroeger in sommige durpen ‘moeluk in’. ‘t Warre ommers ‘vreemden’ zoas ze op Flakkee plachten te zeaggen. Da’s gaendeweg de jaeren gelokkug veranderd. 

Toch hao boeren, burregers in buutenlui iets mit mekoare gemêên deur d’r oenderlienge relaesies op straete, scholen, kaereken, sportvelden in wienkels. Iederêên profeteert van d’n handel, voedsul, vervoer, communicaosie, noem ‘t mar op. Al mit al is ‘t ‘n grôte verbintenisse; Mit mekaore, zoender oak mar iemand uut te sluuten.  

Door Cora de Boed