Van larve tot glasaal tot paling...

Op dinsdag 26 mei is het zover. Op de Grevelingen worden jonge palingen uitgezet. Bij de haven van Ouddorp staat een truck met oplegger afkomstig uit Enkhuizen. Op de zijkant van de oplegger staat: “Gerookte paling sinds 1922. Op ambachtelijke wijze gerookt in een houtgestookte oven.” Aan de kant ligt de OD 16. De truck staat met de laadbak richting de haven. Een verslaggeefster van Tv. Rijnmond loopt druk te filmen. Dan gaat de laadklep van de oplegger open. Ik ben nieuwsgierig naar wat er tevoorschijn komt.

Door Marias Velthuizen

Met een heftruck wordt een stapel witte kunststofdozen naar de laadklep gereden. De dozen worden op de OD 16 neergezet. Dit gaat zo een poosje door. Uiteindelijk staan er 188 dozen op het dek. In iedere doos zit 5 kg jonge paling. Eén doos gaat open. Vijfendertig jonge dieren gaan op de weegschaal. Het gemiddelde gewicht is 2,8 gram per stuk. Omgerekend betekent dat er plus minus 376.000 jonge pootaaltjes worden uitgezet. Deze controle wordt gedaan om te kijken en te rapporteren hoeveel aaltjes er zijn aangevoerd. Deze pootaal is besteld om de palingstand op de binnenwateren in Nederland te verbeteren. Als alles geregeld is vaart de OD 16 de Grevelingen op om alle beestjes de vrijheid te geven.

De lange reis
In de Sargassozee zien de palinkjes het levenslicht. De jonge larven laten zich meevoeren door één van de oceaanstromingen. Doordat ze doorzichtig zijn, worden ze niet door vijanden opgemerkt. Na een reis van ongeveer 21 maanden komen zij van januari tot en met februari als glasaal voor de kusten van Europa aan. Ze willen de rivieren en binnenwateren op om verder te groeien. Helaas zijn de Nederlandse kusten voor jonge paling ondoordringbaar. Wellicht brengt het kierbesluit in het Haringvliet uitkomst. De laatste jaren is er een grote toeloop van glasaal aan de Europese kusten. Met name in de mondingen van de Franse rivieren ontstaat een steeds grotere ophoping. Laat men de natuur hier zijn gang gaan dan sterft het grootste deel. De gevangen glasaaltjes gaan eerst naar kwekerijen. Hier kunnen ze op krachten komen en groeien. Hun uiterlijk verandert. Je kunt zien dat het al een echt palinkje is. Na ongeveer twee maanden worden ze uitgezet.
De Europese Unie geeft mede subsidie om de glasaal te vangen en te verspreiden over wateren waar ze van nature niet meer kunnen komen. Op deze manier wil men de palingstand in Nederland verbeteren.

De gedachte achter het uitzetten van zoveel aaltjes
Het is niet de bedoeling dat alle aaltjes volwassen worden. Zou dit gebeuren dan komt de Grevelingen mudvol te zitten. Een schieraal wordt enkele kilo’s zwaar. Kan wel tot zeven kilo. Een deel wordt door natuurlijke vijanden opgegeten. Een deel mag door beroepsvissers worden gevangen. Het duurt wel meerdere jaren voor de paling in de gestookte houtoven komt te hangen.
De beroepsvissers mogen tussen september en januari niet op paling vissen. In deze tijd trekken de volwassen alen, schieralen genoemd, naar zee voor hun lange tocht van 6000 km naar de Sargassozee om zich voort te planten. Mannelijke alen trekken tussen 6 en 12 jaar en vrouwelijke tussen 9 en 12 jaar naar zee. Dan is het 21 maanden wachten tot hun nakroost weer langs onze kust verschijnt. Misschien kunnen zij dan wel via de kier in de sluizen verder landinwaarts zwemmen.
Op de terugweg naar huis zie ik in het natuurreservaat de Koudenhoek enkele honderden meeuwen zitten. Ik denk: “Aaltjes wat hebben jullie geluk dat deze meeuwen niet weten wat voor lekker hapje er op de Grevelingen wordt uitgezet.”